ISO 5173 to standard techniczny opisujący metody wykonywania testów zginania na próbkach pobranych ze spoin w materiałach metalowych. W szczególności skupia się na badaniach takich jak zginanie poprzeczne korzenia, lica i boków spoiny, a także zginanie podłużne. Norma ta jest kluczowa dla oceny jakości spoin, ujawniania niedoskonałości oraz badania plastyczności materiałów. Jej najnowsza wersja, ISO 5173:2023, wprowadza szereg aktualizacji, które dostosowują procedury do współczesnych wymagań przemysłu.
Zastosowanie i cel normy ISO 5173
Norma ISO 5173 znajduje zastosowanie w badaniach zniszczeniowych spoin wykonanych różnymi metodami spawania. Jej głównym celem jest:
-
Ocenianie jakości spoin poprzez wykrywanie niedoskonałości na powierzchni lub w jej pobliżu.
-
Badanie zdolności plastycznych materiału w warunkach naprężeń.
-
Standaryzacja wymiarów próbek i warunków testowych dla porównywalności wyników.
Norma obejmuje zarówno spoiny w płytach z nakładką (cladding), jak i bez niej, co czyni ją wszechstronnym narzędziem dla przemysłu metalowego.
Rodzaje testów zginania w ISO 5173
ISO 5173 definiuje kilka typów testów zginania, które różnią się orientacją próbki i obszarem naprężeń:
-
Test zginania korzenia (Root Bend Test): próbka jest poddawana naprężeniom w obszarze korzenia spoiny.
-
Test zginania lica (Face Bend Test): naprężenia koncentrują się na licu spoiny.
-
Test zginania boków (Side Bend Test): sprawdzane są właściwości przekroju poprzecznego spoiny.
-
Test zginania podłużnego (Longitudinal Bend Test): próbka jest orientowana podłużnie względem osi spoiny.
Każdy z tych testów ma swoje specyficzne zastosowanie i pozwala na ocenę różnych aspektów jakości spoiny.
Wymagania techniczne i przygotowanie próbek
Norma PN-EN ISO 5173 precyzyjnie określa wymagania dotyczące przygotowania próbek:
-
Próbki muszą mieć odpowiednie wymiary dostosowane do grubości materiału.
-
Powierzchnie próbki powinny być odpowiednio przygotowane poprzez szlifowanie lub trawienie w celu uniknięcia wpływu obróbki mechanicznej na wyniki testu.
-
Dla materiałów o dużych różnicach właściwości mechanicznych między strefą wpływu ciepła a materiałem podstawowym można stosować alternatywne metody testowe, takie jak zginanie przy użyciu rolek.
Warunki testowe i procedury
Przeprowadzanie testów zgodnie z ISO 5173 wymaga spełnienia określonych warunków:
-
Przygotowanie powierzchni - trawienie chemiczne lub mechaniczne usuwanie nierówności.
-
Ustawienie próbki - próbka jest umieszczana na dwóch równoległych rolkach lub podporach, a siła jest przykładana za pomocą tłoczka.
-
Parametry gięcia - kąt gięcia, promień tłoczka oraz odległość między rolkami muszą być zgodne z wymaganiami normy.
Wyniki testu są oceniane na podstawie braku pęknięć i innych niedoskonałości widocznych gołym okiem lub przy użyciu lupy.
Znaczenie normy ISO 5173 dla branży NDT
W laboratorium NAVITEST norma ISO 5173 odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu jakości spoin poprzez zaawansowane techniki badań nieniszczących (NDT). Chociaż norma dotyczy testów niszczących, jej wyniki są często uzupełniane przez badania NDT, takie jak:
-
Radiografia przemysłowa (RT),
Dzięki temu możliwe jest kompleksowe podejście do oceny jakości spoin i minimalizowanie ryzyka awarii konstrukcji.
Jak NAVITEST może pomóc?
NAVITEST oferuje kompleksowe wsparcie w implementacji norm takich jak PN-EN ISO 5173. Dzięki doświadczeniu w badaniach NDT oraz współpracy z ekspertami branżowymi laboratorium pomaga klientom:
-
Przygotować próbki zgodnie z wymaganiami normy.
-
Przeprowadzić zarówno testy niszczące, jak i nieniszczące dla pełnej oceny jakości.
-
Opracować raporty zgodne ze standardami międzynarodowymi.
NAVITEST wspiera również szkolenia personelu oraz audyty procesów produkcyjnych pod kątem zgodności ze standardami.
Najczęściej zadawane pytania
Jakie materiały mogą być badane zgodnie z ISO 5173?
Norma obejmuje wszystkie materiały metalowe, niezależnie od ich formy produkcyjnej czy procesu spawania.
Czy ISO 5173 zastępuje badania nieniszczące?
Nie. Testy niszczące uzupełniają badania nieniszczące, zapewniając pełniejszy obraz jakości spoin.
Jakie są korzyści z wdrożenia normy ISO 5173?
Zapewnia ona standaryzację procesów testowych, co zwiększa wiarygodność wyników i ułatwia współpracę międzynarodową.
ISO 5173 to nie tylko narzędzie do oceny jakości spoin, ale również fundament dla rozwoju nowoczesnych technologii i procesów produkcyjnych. NAVITEST pozostaje liderem we wdrażaniu takich standardów, oferując swoim klientom najwyższą jakość usług.